Ανακύκλωση στην αρχαιότητα

Ελισάβετ Στεφανή, Υποψ. Διδάκτωρ Αρχαιολογίας,Πανεπιστήμιο Κύπρου

Ένα εξαίρετο δείγμα της κυπριακής αγγειογραφίας της  κυπρο-Αρχαϊκής περιόδου (750- 480 π.Χ.) αποτελεί ο αμφορέας που παρουσιάζεται . Πέραν της έξοχης και ακριβής απόδοσης των γραμμικών και κυκλικών μοτίβων που διακοσμούν τον λαιμό και το υπόλοιπο σώμα του, η συμμετρία στην απόδοση των εναλλασσόμενων ανθών και μπουμπουκιών λωτού στην κύρια διακοσμητική του ζώνη, προβάλλουν τις αξιόλογες σχεδιαστικές ικανότητες των Κυπρίων αγγειογράφων της εποχής.

Μια λεπτομέρεια, ωστόσο, είναι αυτή που διακρίνει τον συγκεκριμένο αμφορέα από τους υπόλοιπους, που πιθανόν να κατασκευάστηκαν στο ίδιο εργαστήριο: στο λαιμό του υπάρχουν τα ίχνη από μια αρχαία συντήρηση. Το ανώτερο τμήμα του λαιμού του αγγείου είχε σπάσει και οι οπές που φαίνονται στα σημεία ένωσης των θραυσμάτων χρησίμευαν ώστε να εφαρμοστούν οι μεταλλικοί, συνήθως μολύβδινοι, σύνδεσμοι επιδιόρθωσης με σκοπό την συναρμογή τους.

Παρόμοια ίχνη συντήρησης, με οπές, εντοπίζονται σε πολλά πήλινα αγγεία της αρχαιότητας αποδεικνύοντας ότι τα ελαττωματικά ή σπασμένα αγγεία δεν απορρίπτονταν εύκολα  και πως οι άνθρωποι από την προϊστορική εποχή είχαν επινοήσει τρόπους επιδιόρθωσης και ανακύκλωσης των αγαθών τους. Η αποκατάσταση αφενός των πολύτιμων και η πρακτική ανάγκη αφετέρου επαναχρησιμοποίησης των χρηστικών αντικειμένων εκδηλώνεται μέσα από τα παραδείγματα των προσπαθειών για συντήρηση και επιδιόρθωση τους.  

Οι αμφορείς αποτελούσαν ένα από τα βασικά είδη αγγείων για την αποθήκευση και μεταφορά υγρών και στερεών τροφίμων στην αρχαιότητα. Η ονομασία του αγγείου προέρχεται από τις λέξεις αμφί και φέρω, δηλώνοντας την ύπαρξη δυο αντικριστών λαβών, μια σε κάθε πλευρά του σώματός του. Οι αμφορείς της Κύπρο-Αρχαϊκής περιόδου (750-480 π.Χ.) έχουν συχνά μεγάλο μέγεθος, με ύψος που υπερβαίνει τα 70 εκ. Ένας μεγάλος αριθμός τέτοιων αμφορέων βρέθηκε μέσα σε τάφους και πιθανόν αυτοί να προορίζονταν αποκλειστικά για ταφική χρήση. Οι αμφορείς φέρουν γραπτή διακόσμηση, συνήθως δίχρωμη, με τη χρήση μελανής και ερυθρής βαφής. Εν γένει, η κεραμική της κυπρο-Αρχαϊκής περιόδου χαρακτηρίζεται από μια έντονη ζωηρότητα και φαντασία ως προς τη χρήση των χρωμάτων και των διακοσμητικών συνθέσεων. Η κεραμική παραγωγή των τοπικών εργαστηρίων που αναπτύχθηκαν σε διαφορετικές θέσεις του νησιού, μπορεί να ταυτιστεί με βάση συγκεκριμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα.

Ο αμφορέας βρίσκεται στο Μουσείο Συλλογής Γεωργίου και Νεφέλης Τζιάπρα Πιερίδη (Δωρεά Κλειώς και Σόλωνα Τριανταφυλλίδη) στο κτήριο του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου στη Φανερωμένη.

 Ωράριο Λειτουργίας Δευτέρα-Κυριακή: 10:00-19:00

Ελεύθερη είσοδος